Zoetermeer kent een bijzondere geschiedenis. In de jaren ’60 werd de gemeente aangewezen tot groeikern, inmiddels is het de derde grootste gemeente van Zuid-Holland. Het oorspronkelijke dorp Zoetermeer ligt nog altijd centraal in de bebouwde omgeving. Vanaf 1981 werd er gebouwd aan het nieuwe Stadshart. Dit is het deel van de stad met een concentratie van winkels, voorzieningen en het stadhuis. Vanuit het Stadshart is het anderhalve kilometer over de Afrikaweg tot aan de stations-en-A12 knoop. In deze zone zal de komende periode een grote metamorfose plaatsvinden.

Succesvolle transformatie

Met BURA urbanism zetten we ons in om de omgeving van de Afrikaweg succesvol te transformeren naar een gemengd stedelijk gebied. We zien drie uitdagingen én succesfactoren met betrekking tot de stedelijke functies, de openbare ruimte en de bebouwingsvorm.

Een kansrijke locatie voor functiemix

Het Entree-gebied heeft een bijzondere situering. Het ligt tussen de bestaande wijken Meerzicht en Driemanspolder en tussen twee stedelijke ‘hotspots’: het station en het Stadshart. Hier liggen kansen voor een nieuw type wijk voor Zoetermeer, stedelijk van aard en met goede aansluitingen op omliggende gebieden.

Een succesfactor is een balans tussen functies; behalve wonen, ook werken én diverse voorzieningen. Bovendien is het van belang om een breed woningaanbod te realiseren. Betaalbaar voor jong en oud en passend bij verschillende woonwensen. De gezamenlijke uitdaging ligt in een goede afstemming tussen verschillende partijen, zoals gemeente en ontwikkelaars. Maar ook het ontwerpen door de schalen heen: van stad, naar gebied tot op straatniveau en terug.

Als stedenbouwkundig bureau vervullen wij een belangrijke bijdrage in het verweven van randvoorwaarden vanuit de openbare ruimte, architectuur, duurzaamheid en mobiliteit binnen het robuuste en toekomstbestendige plan.

Aandacht voor de stad op ooghoogte

Een grote invalsweg is, ondanks de gunstige ligging, niet zomaar een gezellige stadsstraat. De grootschalige gebiedstransformatie van Entree is een complex project en wordt een langjarig proces van gefaseerde ontwikkeling.

Maar wie een lange adem heeft, kan mooie resultaten boeken. Denk bijvoorbeeld aan de Wibautstraat in Amsterdam. Ooit was het een spoorwegemplacement en daarna decennia de lelijkste straat van de stad. Inmiddels is het litteken getransformeerd tot een echte stadsboulevard met een mix van wonen, horeca, winkels en onderwijs en aan een helder vormgegeven as.

Wat wij vanuit BURA urbanism belangrijk vinden, is het functioneren van de stad op ooghoogte. Dit betekent in hoofdlijnen een interessante aansluiting tussen openbare ruimte en de begane grond van de bebouwing. Denk aan programma’s die interactie stimuleren tussen binnen en buiten, en voldoende voordeuren aan de straatzijde zodat de openbare ruimte wordt geactiveerd. Voetganger en fietser krijgen hun plek, terwijl de auto, die nu domineert, meer te gast is en integraal onderdeel wordt van de stedelijke dynamiek.

De introductie van het omsloten bouwblok

Entree brengt Zoetermeer ook de bebouwingstypologie van het omsloten bouwblok. Deze bebouwingsvorm komt veel voor in Nederlandse steden, maar is nieuw voor Zoetermeer. Het omsloten bouwblok bestaat uit een reeks van gebouwen naast elkaar aan alle zijdes van het blok. Gezamenlijk creëren zij een omsloten ruimte aan de binnenkant voor private en/of collectieve buitenruimtes.

Dit model leent zich voor verschillende bebouwingsdichtheden. Er kan volop geëxperimenteerd worden met de overgangen tussen de domeinen: openbaar, privaat en collectief. Maar bijzonder is dat de samenkomst van voorzieningen en wonen in het bouwblok kan leiden tot een nieuwe stedelijke allure. Om ruimtelijke kwaliteiten te kunnen waarborgen bij de realisatie van de gebouwen, werken we momenteel aan een beeldkwaliteitsplan voor de gemeente Zoetermeer.

Kwaliteitssprong

De huidige verstedelijkingsopgave in Zoetermeer wordt aangegrepen om via binnenstedelijke verdichting een kwaliteitssprong te realiseren. Het ontwikkelen van een nieuw stedelijk milieu is in dit geval een mooi samenspel tussen functiemix, de stadsstraat en het omsloten bouwblok.

Wij zijn erg enthousiast om samen met alle betrokkenen bij te dragen aan de toekomst van Entree en de volwaardige stad Zoetermeer.

Floris van der Zee is samen met Marco Broekman partner van het stedenbouwkundig bureau BURA urbanism (voorheen bureau marco.broekman urbanism research architecture). Vanuit BURA werken Bart Claassen, Martha Seitanidou en Marina Lysenkova aan het beeldkwaliteitsplan voor Entree.